نسبت قیمت مسکن به درآمد در ایران ۲۳.۴ برابر است، در حالی که این رقم در عربستان تنها ۳.۱ برابر است. با تورم ۳۴.۵ درصدی ایران و درآمد ماهانه ۲۰ میلیون تومانی، خرید خانه برای بسیاری از ایرانی‌ها به رویایی دور تبدیل شده است. اما در عربستان، با تورم ۲ درصدی و درآمد ۱۸۰ میلیون تومانی، شهروندان این کشور تنها پس از 3 سال پس‌انداز می‌توانند صاحب خانه شوند. این گزارش به بررسی دلایل این تفاوت‌های چشمگیر می‌پردازد.

در یک نگاه کلی، بازار مسکن ایران و عربستان دو دنیای کاملاً متفاوت را به نمایش می‌گذارند. در ایران، با وجود تلاش‌های دولت برای اجرای طرح‌های حمایتی مانند مسکن ملی و نهضت ملی مسکن، شهروندان همچنان با موانع بزرگی مانند تورم بالا، نرخ بهره سنگین وام‌ها و درآمدهای پایین مواجه هستند. این در حالی است که عربستان سعودی، با برنامه‌های بلندپروازانه چشم‌انداز ۲۰۳۰، نه تنها توانسته است تورم را به زیر ۲ درصد برساند، بلکه با ارائه وام‌های کم سود و افزایش عرضه مسکن، دسترسی به خانه را برای شهروندانش به مراتب آسان‌تر کرده است.

تفاوت‌ها تنها به سیاست‌های کلان محدود نمی‌شود. در عربستان، متوسط درآمد ماهانه شهروندان پس از کسر مالیات، نزدیک به ۱۸۰ میلیون تومان است که این رقم در ایران به زحمت به ۲۰ میلیون تومان می‌رسد. این اختلاف درآمدی، همراه با نرخ بهره وام‌های مسکن که در عربستان حدود ۴ تا ۷ درصد و در ایران بیش از ۲۲ درصد است، باعث شده است که خرید خانه برای یک شهروند عربستانی به‌راحتی پس‌انداز چند ساله باشد، در حالی که برای بسیاری از ایرانی‌ها، این رویا به دهه‌ها تلاش نیاز دارد. این شکاف عمیق، نه تنها نشان‌ دهنده تفاوت در شرایط اقتصادی دو کشور است، بلکه گواهی بر تاثیر سیاست‌های کارآمد و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت در بهبود کیفیت زندگی شهروندان است.

• بررسی مزایا و معایب حذف دلار از مبادلات ایران و روسیه / آینده همکاری های اقتصادی دو کشور
  

جامع ترین مقایسه خرید خانه در ایران و عربستان

بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که دسترسی به مسکن در ایران و عربستان سعودی تفاوت‌های قابل توجهی دارد. بر اساس داده‌های منتشرشده توسط پایگاه‌های معتبر بین‌المللی مانند Numbeo و Trading Economics، ایران در شاخص نسبت قیمت مسکن به درآمد، در جایگاه دوازدهم از میان ۱۰۵ کشور قرار دارد، در حالی که عربستان سعودی با فاصله‌ای چشمگیر، در رتبه ۱۰۴ ایستاده است. این آمار نشان می‌دهد که شهروندان عربستانی با پس‌انداز تنها 3 سال از درآمد خود می‌توانند صاحب خانه شوند، در حالی که این رقم برای ایرانی‌ها به بیش از ۲۳ سال می‌رسد.

تورم: عامل کلیدی در کاهش قدرت خرید

نرخ تورم به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قدرت خرید شهروندان، در ایران و عربستان سعودی تفاوت‌های فاحشی دارد. بر اساس داده‌های اکتبر ۲۰۲۴، نرخ تورم در ایران ۳۴.۵ درصد گزارش شده است، در حالی که این رقم در عربستان سعودی تنها ۲ درصد است. این اختلاف ۳۲.۵ درصدی، نشان‌ دهنده شرایط دشوار اقتصادی برای شهروندان ایرانی است که با کاهش روزافزون ارزش پول ملی مواجه هستند. در مقابل، عربستانی‌ها با تورم پایین، توانایی بیشتری برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در بخش مسکن دارند.

مطالب بیشتر:

• وضعیت مسکن در آستانه عید نوروز / کدام خانه ها گزینه بهتری برای خرید هستند؟
• منافع اقتصادی مشترک ایران و تاجیکستان: فرصت ها و چالش ها
• نقش یورو در اقتصاد ایران چیست؟

قیمت مسکن: تفاوت‌های جزئی، اما درآمدهای نامتوازن

بررسی قیمت مسکن در دو کشور نشان می‌دهد که تفاوت‌های چشمگیری در این حوزه وجود ندارد. متوسط قیمت هر متر مربع آپارتمان در مرکز شهر تهران حدود ۲۰۶۶ دلار و در ریاض، پایتخت عربستان، ۲۳۳۵ دلار است. با این حال، تفاوت اصلی در درآمد شهروندان این دو کشور نهفته است.

متوسط درآمد ماهانه یک شهروند عربستانی پس از کسر مالیات، حدود ۲۲۳۹ دلار (معادل ۱۸۰ میلیون تومان) است، در حالی که این رقم برای یک ایرانی تنها ۲۶۰ دلار (معادل ۲۰.۸ میلیون تومان) برآورد شده است. به عبارت دیگر، یک شهروند عربستانی تقریباً ۸.۶ برابر یک ایرانی درآمد دارد.

وام‌ های مسکن: تسهیلات قابل توجه در عربستان

عربستان سعودی با ارائه وام‌ های مسکن با نرخ بهره ۴ تا ۷ درصد و بازپرداخت ۲۵ ساله، شرایط مناسبی را برای شهروندان خود فراهم کرده است. در مقابل، نرخ بهره وام‌ های مسکن در ایران به حدود ۲۲.۸۳ درصد می‌رسد که این امر خرید مسکن را برای بسیاری از خانواده‌ها دشوار می‌کند. این تفاوت در سیاست‌های اعتباری، دسترسی به مسکن را در عربستان به مراتب آسان‌تر کرده است.

• آینده مشاغل در ایران ؛ تاثیر فناوری های نو ظهور بر تغییرات اجتماعی و اقتصادی
• تصمیم‌گیری و اقتصاد رفتاری: چگونه افراد تصمیم‌های اقتصادی می‌گیرند؟

سیاست‌های حمایتی: برنامه‌های بلندپروازانه عربستان

عربستان سعودی در راستای تحقق اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰، برنامه‌های گسترده‌ای را برای حمایت از شهروندان خود در حوزه مسکن اجرا کرده است. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۱۲ هزار واحد مسکونی به خانواده‌های نیازمند اختصاص یافت و ۲۹ میلیون دلار نیز به ۳۹ هزار مستاجر نیازمند کمک‌های مالی ارائه شد. علاوه بر این، دولت عربستان قصد دارد با ساخت شهرهای جدید و افزایش عرضه مسکن، مالکیت خانه را برای ۷۰ درصد از شهروندان خود ممکن سازد.

در مقابل، ایران نیز طرح‌هایی مانند مسکن مهر، مسکن ملی و نهضت ملی مسکن را اجرا کرده است، اما این برنامه‌ها تاکنون نتوانسته‌اند به اهداف تعیین‌شده خود دست یابند. واگذاری زمین رایگان به خانواده‌هایی که فرزند سوم به دنیا آورده‌اند نیز نتوانسته است تاثیر قابل توجهی بر بهبود وضعیت مسکن در کشور داشته باشد.

عوامل کلیدی دیگر در تفاوت بازار مسکن دو کشور

علاوه بر موارد ذکر شده، چند عامل دیگر نیز در تفاوت وضعیت بازار مسکن ایران و عربستان سعودی نقش دارند:

• رشد اقتصادی و ثبات سیاسی: عربستان سعودی با اتکا به درآمدهای نفتی و برنامه‌های اصلاحی مانند چشم‌انداز ۲۰۳۰، توانسته است رشد اقتصادی پایدار و ثبات سیاسی نسبی را حفظ کند. این ثبات به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی در بخش مسکن کمک کرده است. در مقابل، ایران با تحریم‌های بین‌المللی، نوسانات اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی مواجه است که این عوامل مانع از رشد پایدار بخش مسکن شده‌اند.
• سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها: عربستان سعودی در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های کلانی در توسعه زیرساخت‌های شهری و مسکن انجام داده است. پروژه‌های بزرگی مانند شهر NEOM و توسعه شهرهای جدید، بخشی از این برنامه‌ها هستند. این سرمایه‌گذاری‌ها نه تنها عرضه مسکن را افزایش داده‌اند، بلکه کیفیت زندگی شهروندان را نیز بهبود بخشیده‌اند. در ایران، با وجود تلاش‌ها برای توسعه زیرساخت‌ها، کمبود منابع مالی و مشکلات مدیریتی باعث کندی پیشرفت این پروژه‌ها شده است.
• نقش بخش خصوصی: در عربستان سعودی، بخش خصوصی نقش فعالی در توسعه مسکن ایفا می‌کند. دولت با ایجاد بسترهای قانونی و مالی مناسب، زمینه را برای مشارکت شرکت‌های خصوصی در ساخت و ساز مسکن فراهم کرده است. در ایران، اگرچه بخش خصوصی در ساخت مسکن فعال است، اما مشکلاتی مانند نوسانات قیمت مصالح ساختمانی، عدم شفافیت در قوانین و محدودیت‌های اعتباری، باعث کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران شده است.
• جمعیت و تقاضای مسکن: ایران با جمعیتی حدود ۸۵ میلیون نفر، تقاضای بالایی برای مسکن دارد. این در حالی است که عربستان سعودی با جمعیتی نزدیک به ۳۵ میلیون نفر، فشار کمتری بر بازار مسکن احساس می‌کند. علاوه بر این، نرخ رشد جمعیت در ایران بالاتر است که این امر تقاضا برای مسکن را افزایش می‌دهد.

• اقتصاد رفتاری چیست؟ آشنایی کامل با این شاخه میان رشته‌ای اقتصاد و روان‌شناسی
• رابطه رشد نقدینگی با تورم / چرخه‌ای که اقتصاد را متحول می‌کند

جمع‌بندی: فاصله‌ای بزرگ در دسترسی به مسکن

با توجه به داده‌های ارائه‌ شده، می‌توان گفت که دسترسی به مسکن در عربستان سعودی به مراتب آسان‌تر از ایران است. درآمدهای بالاتر، تورم پایین، وام‌ های مسکن کم سود و سیاست‌های حمایتی موثر، از جمله عواملی هستند که این تفاوت را ایجاد کرده‌اند. در حالی که عربستان به سوی تحقق اهداف بلندپروازانه خود در حوزه مسکن پیش می‌رود، ایران همچنان با چالش‌های جدی در این زمینه مواجه است. این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که بهبود وضعیت مسکن در ایران نیازمند اصلاحات ساختاری و اجرای سیاست‌های کارآمدتر است.

سؤالات متداول