امسال ۲ شب یلدا داریم
امسال پدیدهای متفاوت در بلندترین شب سال رخ میدهد. به گفته یک پژوهشگر تاریخ نجوم، به دلیل لحظه انقلاب زمستانی که ظهر اول دیماه اتفاق میافتد، برخی نقاط زمین ۲ شب یلدا را تجربه میکنند.
به گزارش رویداد ۳۶۰ به نقل از مهر، امیرمحمد گمینی، پژوهشگر تاریخ نجوم دانشگاه تهران، درباره پدیده نجومی شب یلدا توضیح داد و اظهار کرد: «زاویه چرخش زمین به دور خود و حرکت آن به دور خورشید کاملاً موازی نیست و این عدم موازی بودن باعث میشود زمین نسبت به مسیر حرکت خود زاویه داشته باشد. این وضعیت سبب تغییر ارتفاع خورشید در آسمان در طول سال میشود؛ بهطوریکه در یک بخش از مدار، خورشید ارتفاع بیشتری میگیرد و در بخش دیگر، ارتفاع کمتری دارد. میزان بالا و پایین رفتن خورشید در طول روز به این زاویهها و مسیر بستگی دارد.»
گمینی افزود:
«هرچه خورشید در آسمان زاویه بیشتری بگیرد، مدت زمان حضور آن در آسمان طولانیتر میشود. به همین دلیل، در نیمه اول سال روزها طولانیتر و شبها کوتاهتر هستند، درحالیکه در نیمه دوم سال این وضعیت برعکس است. از اول فروردین، طول روزها به تدریج بیشتر میشود و تا آخر خرداد به حداکثر خود میرسد. پس از آن، طول روز کاهش یافته و در اول مهرماه طول روز و شب برابر میشود. این روند ادامه دارد تا اینکه در اول دیماه، کوتاهترین روز و بلندترین شب سال را تجربه میکنیم. البته اختلاف زمان این شبها با شبهای قبل و بعد تنها چند دقیقه است.»
۲ شب یلدا در یک سال
وی همچنین درباره وقوع «انقلاب زمستانی» توضیح داد: «انقلاب زمستانی زمانی است که خورشید از دید ناظر زمینی در جنوبیترین نقطه گنبد آسمان قرار میگیرد و طولانیترین شب سال رقم میخورد. لحظه انقلاب زمستانی سال ۱۴۰۳ ساعت ۱۲:۵۰ بعدازظهر اول دیماه رخ میدهد.»
گمینی در پایان تأکید کرد:
امسال به دلیل زمان دقیق انقلاب زمستانی، در برخی نقاط زمین، میتوان از دو شب یلدا صحبت کرد که یکی در شب ۳۰ آذر و دیگری در شب اول دیماه است.
امسال به لحاظ نجومی در برخی نقاط ۲ شب یلدا داریم
وی با اشاره به اینکه لحظه انقلاب زمستانی امسال در اول دیماه رخ میدهد، توضیح داد: «به لحاظ نجومی، در سال ۱۴۰۳ در برخی نقاط زمین شاهد دو شب یلدا هستیم. بهعنوان مثال، برای ساکنان تهران، شب اول دیماه یک ثانیه طولانیتر از شب ۳۰ آذر (یلدای ایرانیان) است. اما در مناطقی مانند شمالیترین یا جنوبیترین روستاهای ایران، طول شب یلدا در ۳۰ آذر و شب اول دیماه کاملاً برابر بوده و حتی یک ثانیه هم تفاوت ندارد.»
گمینی با تأکید بر اهمیت شب یلدا در تاریخ و نجوم ایران باستان اظهار کرد: «شب یلدا، نمادی از پایان تاریکی و آغاز افزایش روشنایی روزها است که در فرهنگ کهن ایرانی جایگاه ویژهای داشته است. ایرانیان باستان این رویداد نجومی را با برگزاری آیینهای خاص جشن میگرفتند، زیرا بازگشت خورشید و افزایش تدریجی طول روز پس از شب یلدا را نشانهای از تولد دوباره و قدرت طبیعت میدانستند.»
مطالعه بیشتر:
انقلاب زمستانی ۲۰۲۴: کوتاه ترین روز سال چه زمانی است؟.
یلدا در فرهنگ های مختلف جهان / کشورهای دیگر چگونه انقلاب زمستانی را جشن می گیرند؟ (تصاویر)
افزایش قیمت شیرینیها در آستانه شب یلدا / آیا مردم قادر به خرید هستند؟
انتهای پیام
