اختلال افسردگی فصلی / علائم، علل و روشهای درمانی موثر برای مقابله با آن
اختلال افسردگی فصلی (SAD) که بیشتر در فصول سرد سال به ویژه پاییز و زمستان به اوج میرسد، میتواند تأثیرات زیادی بر سلامت روانی افراد بگذارد. این اختلال با علائمی مشابه افسردگی عمده همراه است و روشهای درمانی مختلفی برای کاهش آن وجود دارد.
رویداد ۳۶۰ | اختلال افسردگی فصلی (SAD) که به نام اختلال افسردگی عمده با الگوی فصلی هم شناخته میشود، یکی از انواع اختلالات روانی است که بیشتر در مناطق با تغییرات شدید فصول و کوتاهی روزها، مانند کشورهای دور از خط استوا، مشاهده میشود. این اختلال، به ویژه در ماههای سرد سال و در فصلهایی چون پاییز و زمستان شیوع بیشتری دارد، اما در برخی موارد، ممکن است افراد در ماههای تابستان هم علائم مشابه را تجربه کنند. افسردگی فصلی با کاهش نور خورشید و تغییرات فصلی مرتبط است و با شروع بهار و افزایش نور خورشید، معمولاً بهبود مییابد.
دلایل و عوامل موثر بر افسردگی فصلی
اختلال افسردگی فصلی معمولاً به علت اختلالات شیمیایی در مغز و تغییرات در تولید برخی هورمونها مانند سروتونین و ملاتونین بروز میکند. کاهش نور خورشید میتواند بر ترشح این هورمونها تأثیر بگذارد و این تغییرات منجر به تغییرات خلقی و افسردگی میشود. مطالعات مختلف نشان دادهاند که این اختلال با اختلالات خواب، کاهش تولید ویتامین D و کاهش فعالیتهای اجتماعی مرتبط است.
میزان مواجهه با نور خورشید در فصول مختلف سال تأثیر زیادی بر ریتم شبانهروزی بدن دارد. در فصلهای پاییز و زمستان که ساعات روز کوتاهتر است، بدن ممکن است دچار تغییراتی در این ریتم شود که این امر به افسردگی فصلی منجر میشود. همچنین، افراد مبتلا به اختلالات افسردگی یا اضطراب در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به این اختلال قرار دارند.
علائم افسردگی فصلی
افراد مبتلا به اختلال افسردگی فصلی معمولاً علائمی مشابه افسردگی عمده را تجربه میکنند که این علائم با کاهش نور خورشید در فصول سرد بیشتر میشود. برخی از علائم رایج این اختلال شامل احساس اضطراب بیدلیل، احساس گناه و بیارزشی، استرس و تحریکپذیری، کاهش تمرکز، بیحوصلگی پایدار، افزایش اشتها و میل به پرخوری، کاهش میل جنسی، افزایش خواب و احساس خستگی حتی پس از خواب کامل شبانه، و همچنین افکار خودکشی هستند.
علائم افسردگی فصلی معمولاً از پاییز آغاز میشود و با آغاز فصل بهار کاهش مییابد. در این اختلال، تغییرات در خلق و خو و رفتار فرد در طول سال تکرار میشود و در برخی افراد میتواند به مشکلات جدیتری مانند انزوای اجتماعی و کاهش علاقه به فعالیتهای پیشین منجر شود.
عوامل خطرآفرین
عوامل مختلفی میتوانند خطر ابتلا به افسردگی فصلی را افزایش دهند. این عوامل شامل جنسیت (که زنان بیشتر از مردان مبتلا میشوند)، سن (افراد جوانتر بیشتر از افراد مسن به این اختلال دچار میشوند)، محل زندگی (افرادی که در مناطق دورتر از خط استوا زندگی میکنند و ساعات روز کوتاهتری دارند)، سابقه خانوادگی اختلالات افسردگی و سابقه شخصی ابتلا به افسردگی و اختلالات دو قطبی هستند.
تشخیص افسردگی فصلی
تشخیص افسردگی فصلی معمولاً از طریق ارزیابی علائم فرد، تاریخچه پزشکی و روانی وی، و مشاهده علائم طی فصول مختلف سال انجام میشود. پزشک ممکن است برای تشخیص دقیقتر از آزمایشهای خون و سایر آزمایشهای تشخیصی استفاده کند تا سایر اختلالات مشابه مانند کمبود ویتامینها یا بیماریهای دیگر را رد کند.
درمان اختلال افسردگی فصلی
درمان اختلال افسردگی فصلی معمولاً شامل ترکیبی از دارو، رواندرمانی، نوردرمانی و تغییرات در سبک زندگی است. داروهای ضد افسردگی مانند مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) برای تنظیم سطوح سروتونین در مغز تجویز میشوند. نوردرمانی، که شامل قرار گرفتن در معرض نور مصنوعی مخصوص است، به تنظیم ریتم شبانهروزی و بهبود خلق و خو کمک میکند.
رواندرمانی به ویژه رفتار درمانی شناختی (CBT) میتواند به افراد مبتلا به افسردگی فصلی کمک کند تا الگوهای فکری منفی خود را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهند. این روش درمانی به فرد کمک میکند تا واکنشهای خود به موقعیتهای مختلف را کنترل کرده و رفتارهای جدیدی برای مقابله با علائم افسردگی ایجاد کند.
نوردرمانی
نوردرمانی به ویژه برای افرادی که در مناطق با روزهای کوتاه در زمستان زندگی میکنند مؤثر است. در این روش درمانی، فرد در معرض یک جعبه نور مخصوص قرار میگیرد که شبیه به نور طبیعی خورشید است. نوردرمانی میتواند به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک کرده و علائم افسردگی فصلی را کاهش دهد.
تغییرات در سبک زندگی
افرادی که به افسردگی فصلی مبتلا هستند، میتوانند با افزایش زمان سپریشده در معرض نور طبیعی خورشید، انجام فعالیتهای بدنی منظم، و همچنین تلاش برای حفظ روابط اجتماعی فعال، علائم خود را تسکین دهند. فعالیتهای بیرون از خانه مانند پیادهروی، باغبانی یا نشستن در نزدیکی پنجره میتوانند مفید باشند.
افسردگی فصلی یکی از اختلالات روانی شایع است که تحت تأثیر تغییرات فصلی و کاهش نور خورشید قرار دارد. با آگاهی از علائم و عوامل خطرآفرین این اختلال، افراد میتوانند اقدامات پیشگیرانه و درمانی مناسبی انجام دهند تا علائم افسردگی فصلی خود را کاهش دهند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
بیشتر بخوانید:
- چرا در روابط عاطفی دچار الگوهای تکراری میشویم؟
- جملات روانشناسی برای زندگی بهتر | ۲۲ جمله انگیزشی و الهام بخش
- تست روانشناسی شخصیت: رنگ مورد علاقه شما چیست؟
- داستان کامل فیلم روانی هیچکاک + نقد و بررسی
انتهای پیام
