حذف دلار از مبادلات ایران و روسیه، یکی از جسورانه‌ترین اقدامات اقتصادی دو کشور در سالهای اخیر است. این تصمیم که با هدف کاهش وابستگی به سیستم مالی جهانی و مقابله با تحریم‌ها اتخاذ شده، می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد هر دو کشور داشته باشد. اما آیا این اقدام واقعاً به نفع ایران و روسیه است؟ در این گزارش، به بررسی مزایا و معایب حذف دلار از مبادلات دو کشور می‌پردازیم.

از یک سو، حذف دلار می‌تواند وابستگی ایران و روسیه به سیستم مالی جهانی را کاهش دهد و آنها را از تأثیرات تحریم‌ های آمریکا مصون نگه دارد. با استفاده از ارزهای ملی مانند ریال و روبل، دو کشور می‌توانند هزینه‌های تبدیل ارز را کاهش دهند و فرآیندهای پرداخت را تسهیل کنند. این امر به ویژه در شرایطی که تحریم‌ها دسترسی به سیستم‌های مالی بین‌المللی مانند SWIFT را محدود کرده‌اند، اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این، کاهش وابستگی به دلار می‌تواند به افزایش امنیت مالی و ثبات اقتصادی دو کشور کمک کند.

با این حال، حذف دلار از مبادلات ایران و روسیه با چالش‌های جدی نیز همراه است. یکی از اصلی‌ترین مشکلات، نقدشوندگی پایین ریال و روبل در مقایسه با دلار است. این موضوع می‌تواند محدودیت‌هایی در مبادلات تجاری ایجاد کند و هزینه‌های تبدیل ارز را افزایش دهد. علاوه بر این، نوسانات نرخ ارزهای ملی می‌تواند تأثیر منفی بر مبادلات داشته باشد و ریسک‌های مالی را افزایش دهد. همچنین، ایجاد زیرساخت‌های مالی و بانکی مناسب برای جایگزینی دلار، نیازمند سرمایه‌گذاری و زمان است که ممکن است در کوتاه‌مدت دست‌یافتنی نباشد.

• مقایسه خرید خانه در ایران و عربستان / تورم ۳۴٫۵ درصدی ایران، درآمد ۱۸۰ میلیونی عربستانی ها و وام های مسکن ۷ درصدی!

نگاهی عمیق به پیامدهای اقتصادی، سیاسی و راهکارهای پیش‌رو

در سال‌های اخیر، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و روسیه، دو کشور را به سمت همکاری‌های اقتصادی و مالی نزدیک‌تر سوق داده است. یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح‌ شده در این زمینه، حذف دلار از مبادلات دوجانبه و استفاده از ارزهای ملی یا سایر مکانیسم‌های پرداخت است. این اقدام می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد هر دو کشور داشته باشد. در این مقاله، به بررسی مزایا و معایب حذف دلار از مبادلات ایران و روسیه می‌پردازیم و تأثیرات آن را بر اقتصاد دو کشور تحلیل می‌کنیم.

• اکوسیستم های کارآفرینی: رهبری آینده‌نگر، موتور محرکه رشد اقتصادی
• منافع اقتصادی مشترک ایران و تاجیکستان: فرصت ها و چالش ها

* مزایای حذف دلار از مبادلات ایران و روسی

۱. کاهش وابستگی به دلار و تحریم‌ها

یکی از اصلی‌ترین مزایای حذف دلار، کاهش وابستگی به سیستم مالی جهانی است که تحت سلطه دلار آمریکا قرار دارد. با استفاده از ارزهای ملی (مانند ریال ایران و روبل روسیه) یا سایر مکانیسم‌های پرداخت، دو کشور می‌توانند از تأثیر تحریم‌های آمریکا بکاهند. این امر به ویژه برای ایران که تحت شدیدترین تحریم‌های مالی قرار دارد، حیاتی است.

۲. تقویت روابط اقتصادی دوجانبه

حذف دلار می‌تواند به افزایش حجم مبادلات تجاری بین ایران و روسیه کمک کند. با کاهش هزینه‌های تبدیل ارز و تسهیل فرآیندهای پرداخت، شرکت‌های دو کشور انگیزه بیشتری برای همکاری پیدا می‌کنند. این موضوع به ویژه در حوزه‌هایی مانند انرژی، کشاورزی، و فناوری اهمیت دارد.

۳. کاهش نوسانات نرخ ارز

وابستگی به دلار باعث می‌شود اقتصاد ایران و روسیه تحت تأثیر نوسانات نرخ ارز و سیاست‌ های پولی آمریکا قرار بگیرد. با حذف دلار، دو کشور می‌توانند ثبات بیشتری در مبادلات خود ایجاد کنند و از تأثیرات منفی نوسانات دلار در امان بمانند.

۴. افزایش امنیت مالی

استفاده از ارزهای ملی یا سیستم‌های پرداخت جایگزین، امنیت مالی مبادلات را افزایش می‌دهد. این امر به ویژه در شرایطی که خطر مسدود شدن حساب‌های بانکی یا محدودیت‌های انتقال ارز وجود دارد، اهمیت پیدا می‌کند.

۵. تقویت همکاری‌های منطقه‌ای

حذف دلار از مبادلات ایران و روسیه می‌تواند الگویی برای سایر کشورهای منطقه باشد. این اقدام می‌تواند به ایجاد یک سیستم مالی منطقه‌ای مستقل از دلار کمک کند و همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای منطقه را تقویت نماید.

• تصمیم‌گیری و اقتصاد رفتاری: چگونه افراد تصمیم‌های اقتصادی می‌گیرند؟
• اقتصاد رفتاری چیست؟ آشنایی کامل با این شاخه میان رشته‌ای اقتصاد و روان‌شناسی

* معایب حذف دلار از مبادلات ایران و روسیه

۱. محدودیت‌های نقدشوندگی

دلار به عنوان یک ارز جهانی، نقدشوندگی بالایی دارد و در مبادلات بین‌المللی به طور گسترده استفاده می‌شود. در مقابل، ریال ایران و روبل روسیه نقدشوندگی کمتری دارند و استفاده از آنها می‌تواند محدودیت‌هایی در مبادلات ایجاد کند.

۲. چالش‌های تبدیل ارز

تبدیل ریال به روبل یا بالعکس می‌تواند چالش‌هایی به همراه داشته باشد، زیرا بازار این ارزها نسبت به دلار کوچک‌تر و کمتر توسعه‌یافته است. این موضوع می‌تواند هزینه‌های مبادلاتی را افزایش دهد.

۳. وابستگی به نرخ ارزهای ملی

استفاده از ارزهای ملی می‌تواند دو کشور را در معرض نوسانات نرخ ارز داخلی قرار دهد. برای مثال، نوسانات شدید روبل یا ریال می‌تواند تأثیر منفی بر مبادلات تجاری داشته باشد.

۴. محدودیت‌های فنی و زیرساختی

حذف دلار نیازمند ایجاد زیرساخت‌های مالی و بانکی مناسب است. در حال حاضر، سیستم‌ های پرداخت بین‌المللی مانند SWIFT تحت سلطه دلار هستند و ایجاد سیستم‌های جایگزین نیازمند سرمایه‌گذاری و زمان است.

۵. ریسک سیاسی و اقتصادی

حذف دلار از مبادلات می‌تواند واکنش‌های منفی از سوی آمریکا و متحدانش را به دنبال داشته باشد. این اقدام ممکن است منجر به تشدید تحریم‌ها یا فشارهای سیاسی بر ایران و روسیه شود.

• نقش یورو در اقتصاد ایران چیست؟
• نقش یوان چین در اقتصاد ایران / راهی برای دور زدن تحریم‌ها و تقویت روابط تجاری ایران و چین
• نقش درهم امارات در اقتصاد ایران چیست؟

تأثیرات حذف دلار بر اقتصاد ایران و روسیه

1 – اقتصاد ایران

برای ایران، حذف دلار می‌تواند فرصتی برای کاهش وابستگی به سیستم مالی جهانی و افزایش همکاری‌های اقتصادی با کشورهای همسایه باشد. با این حال، چالش‌هایی مانند نقدشوندگی پایین ریال و محدودیت‌های فنی ممکن است مانع از تحقق کامل این هدف شوند.

2 – اقتصاد روسیه

روسیه نیز با چالش‌های مشابهی روبرو است. اگرچه این کشور تلاش کرده است با ایجاد سیستم‌های پرداخت جایگزین مانند سیستم MIR و افزایش استفاده از روبل، وابستگی به دلار را کاهش دهد، اما نقدشوندگی پایین روبل و نوسانات نرخ ارز همچنان چالش‌های بزرگی هستند.

راهکارهای پیشنهادی

• ایجاد سیستم‌های پرداخت جایگزین: توسعه سیستم‌های پرداخت مستقل از دلار، مانند سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین یا استفاده از ارزهای دیجیتال ملی.
• تقویت همکاری‌های بانکی: ایجاد شبکه‌های بانکی مشترک بین ایران و روسیه برای تسهیل مبادلات مالی.
• استفاده از ارزهای واسطه: در صورت لزوم، استفاده از ارزهای واسطه مانند یورو یا یوان برای کاهش وابستگی به دلار.
• افزایش ذخایر طلا: افزایش ذخایر طلا به عنوان یک پشتوانه مالی برای کاهش وابستگی به ارزهای خارجی.
• قویت همکاری‌های منطقه‌ای: گسترش همکاری‌های مالی و اقتصادی با سایر کشورهای منطقه برای ایجاد یک سیستم مالی مستقل از دلار.

نتیجه‌گیری

حذف دلار از مبادلات ایران و روسیه می‌تواند مزایای قابل توجهی مانند کاهش وابستگی به دلار، افزایش امنیت مالی، و تقویت روابط اقتصادی دوجانبه داشته باشد. با این حال، این اقدام با چالش‌هایی مانند محدودیت‌های نقدشوندگی، چالش‌های تبدیل ارز، و ریسک‌های سیاسی همراه است. برای موفقیت این طرح، دو کشور نیازمند ایجاد زیرساخت‌های مالی مناسب، تقویت همکاری‌های بانکی، و توسعه سیستم‌های پرداخت جایگزین هستند. در نهایت، حذف دلار از مبادلات می‌تواند گامی مهم به سوی استقلال مالی و افزایش همکاری‌های منطقه‌ای باشد.

سؤالات متداول