در ماه‌های اخیر، نرخ برابری دلار آمریکا در برابر ارزهای معتبر جهانی با کاهش چشمگیری روبه‌رو شده است. البته نوسانات ارزی همواره وجود داشته‌اند، اما افت اخیر ارزش دلار در مقیاسی جهانی، توجه ویژه تحلیلگران اقتصادی را به خود جلب کرده است. این روند سوالات مهمی را مطرح می‌کند: چرا ارزش دلار کاهش یافته و این مسئله چه پیامدهایی دارد؟

با نگاهی به گذشته نزدیک، می‌توان دریافت که در پاییز و همزمان با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، ارزش دلار به دلیل رشد اقتصادی قوی این کشور در مسیر صعودی قرار داشت. انتظار می‌رفت که پس از پیروزی ترامپ، این روند تقویت شود.

یکی از دلایلی که این انتظار را تقویت می‌کرد، سیاست‌های تجاری پیشنهادی ترامپ بود. او وعده داده بود که تعرفه‌های بیشتری را علیه واردات وضع کند، اقدامی که بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند موجب افزایش نرخ تورم داخلی خواهد شد. چنین افزایشی می‌توانست فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالات متحده) را مجبور به افزایش نرخ بهره کند.

افزایش نرخ بهره معمولاً ارزش دلار را تقویت می‌کند، زیرا سرمایه‌گذاران خارجی برای بهره‌مندی از نرخ‌های سود بالاتر، به خرید دارایی‌های دلاری روی می‌آورند و این امر تقاضا برای دلار را افزایش می‌دهد. در مقابل، کاهش نرخ بهره یا انتظارات مبنی بر عدم افزایش آن، جذابیت دلار را کاهش می‌دهد.

چرا دلار آمریکا دیگر قدرت سابق را ندارد؟

مطالب بیشتر:

• بازارهای غیرمولد (مانند سکه و دلار): بلای جان اقتصاد ایران
• پشت پرده چسبندگی قیمت ها در بازار ایران: چرا قیمت‌ها پایین نمی‌آیند؟

دلایل کاهش اخیر ارزش دلار

با وجود پیش‌بینی‌ها، روند اقتصادی و سیاسی جهانی به گونه‌ای پیش رفت که دلار با تضعیف مواجه شد. چند عامل در این روند نقش داشته‌اند:

1. انتظارات تورمی پایین‌تر از حد تصور: با وجود اعمال برخی تعرفه‌ها، تورم آمریکا به اندازه‌ای که انتظار می‌رفت بالا نرفت. این موضوع باعث شد فدرال رزرو تمایل چندانی به افزایش سریع نرخ بهره نداشته باشد.
2. نگرانی‌های ژئوپولیتیکی: تنش‌های تجاری و سیاسی میان آمریکا و سایر کشورها به بی‌ثباتی در بازارها دامن زد و تمایل سرمایه‌گذاران برای نگهداشت دلار را کاهش داد.
3. سیاست‌های مالی انبساطی: کاهش مالیات‌ها و افزایش هزینه‌های دولت در دوره ترامپ، نگرانی‌هایی درباره افزایش کسری بودجه آمریکا ایجاد کرد که به فشار بر دلار انجامید.
4. رقابت ارزی: همزمان با تضعیف دلار، برخی ارزهای دیگر مانند یورو و ین ژاپن از سیاست‌های حمایتی بهره بردند و قوی‌تر شدند. در نتیجه، بخشی از افت دلار ناشی از رشد رقبای آن نیز بود.

چرا دلار آمریکا دیگر قدرت سابق را ندارد؟

اهمیت کاهش ارزش دلار

افت ارزش دلار پیامدهای گسترده‌ای دارد. از یک سو، کاهش ارزش دلار می‌تواند به بهبود صادرات آمریکا کمک کند، زیرا کالاهای آمریکایی در بازارهای جهانی ارزان‌تر می‌شوند. اما از سوی دیگر، واردات گران‌تر شده و می‌تواند به افزایش تورم داخلی منجر شود.

برای بازارهای جهانی نیز این روند مهم است؛ بسیاری از کالاها، به ویژه نفت و مواد اولیه، به دلار قیمت‌گذاری می‌شوند و افت ارزش دلار می‌تواند قیمت جهانی این کالاها را تغییر دهد.

در نهایت، کاهش ارزش دلار نشانه‌ای از تغییرات بنیادین در نظم اقتصادی جهانی است؛ تغییراتی که باید با دقت مورد تحلیل قرار گیرند.

بیشتر بخوانید:

• جدایی دلار و مسکن؛ افزایش نرخ تورم مسکن تایید شد
• تداوم سقوط قیمت دلار / تعرفه‌ها، تورم را بالا برده‌اند
• عقب نشینی چین در جنگ تجاری با آمریکا/ چراغ سبز پکن برای آتش‌بس تعرفه‌ای